ABD ile Çin arasında giderek şiddetlenen teknoloji rekabetinin en stratejik alanlarından biri olan çip ve yarı iletken sektöründe, güç dengeleri dikkat çekici bir şekilde bölünmüş durumda. AA’nın “ABD-Çin Teknoloji Yarışı” dosya haber serisinin ikinci bölümünde, bu rekabetin çip teknolojisi üzerindeki yansımaları ele alındı.
ABD Teknolojide Önde, Çin Ham Maddede Güçlü
Yapay zekadan savunma sanayine, ulaştırmadan finans sistemlerine kadar birçok alanda kritik rol oynayan çipler, iki ülke arasında kıyasıya bir rekabetin merkezinde yer alıyor. ABD, piyasa değeri en yüksek çip şirketleri sıralamasında açık ara önde yer alırken; Çin, yarı iletken üretiminde kullanılan galyum ve germanyum gibi ham maddelerin büyük çoğunluğunu elinde bulunduruyor.
Critical Raw Materials Alliance (CRMA) verilerine göre, dünya genelinde üretilen galyumun yüzde 80’inden fazlası, germanyumun ise yaklaşık yüzde 60’ı Çin’de çıkarılıyor. ABD ise bu iki kritik maddeyi büyük oranda Çin’den ithal ediyor; galyumun yüzde 95’i ve germanyumun yüzde 80’i Çin kaynaklı.
ABD’den Dev Yatırımlar: Çip ve Bilim Yasası
ABD, 2022’de hayata geçirilen “Çip ve Bilim Yasası” ile yarı iletken üretimini ülkeye geri kazandırmayı hedefliyor. Bu yasa kapsamında yaklaşık 52,7 milyar dolarlık doğrudan finansman ve destek paketi açıklandı. Tayvan merkezli TSMC, Arizona’da 100 milyar doları aşan yatırım planı ile ABD tarihinin en büyük yabancı yatırım projelerinden birine imza atmaya hazırlanıyor.
Piyasa Değeri Lideri NVIDIA
companiesmarketcap.com verilerine göre, dünyanın en değerli 10 çip şirketinin 6’sı ABD menşeli. Listenin başında 2,7 trilyon dolarlık piyasa değeriyle NVIDIA yer alırken; onu Broadcom, TSMC, ASML, Samsung, Qualcomm, AMD, Texas Instruments ve Applied Materials gibi devler izliyor.
Üretim Üssü Tayvan
Yarı iletken üretiminde lider ülke konumunda ise Tayvan bulunuyor. Onu Güney Kore, Japonya, ABD ve Çin takip ediyor. ABD firmaları ise küresel yarı iletken satışlarının yaklaşık yüzde 46’sını gerçekleştiriyor.
Çin’in Karşı Hamlesi: Huawei’nin 910C Çipi
Çin, yapay zekâ uygulamaları için kritik öneme sahip çiplerde dışa bağımlılığı azaltma yolunda önemli adımlar atıyor. Huawei, ABD’li NVIDIA’nın H20 çipine rakip olarak geliştirdiği 910C modelinin örneklerini teknoloji firmalarına sunmaya başladı. Bu gelişme, Çin’in çip yarışında iddiasını güçlendirmeye yönelik stratejik bir hamle olarak değerlendiriliyor.
AA
